carlos.cabanillas@edu.juntaextremadura.net

CAPVT V

Accusatiuus multis modis a praepositione pendet.

Eo in Romam, in rus. Exclamatio postulat uerbum.

Exploditur grammaticorum synecdoche.

Duo accusatiui ab eodem uerbo non reguntur.

Accusatiuus, nisi sit infiniti uerbi suppositum, ut me amari, aut actiuorum appositum, ut ama litteras, semper a praepositone pendet, ut uixit annos centum, latus pedes uiginti, eo Romam, niger oculos.

     Tempus continuum et mensuram praecipiunt deberi collocari in accusatiuo sine praepositione, ut Studui decem annos, pendet libras triginta. Hoc falsum est; uirtute enim praepositionis subintellectae ponitur ille accusatiuus, et non ex ui temporis; dicimus enim Commoda mihi librum in decem menses, aut intra quinque dies; dicimus item: Vixit annos centum, et per annos centum, et ante annos centum, et centum annis. Denique ratione praepositionis subintellectae ant appositae uteris accusatiuo uel ablatiuo; Cicero saepissime dicit: Aliquot per annos, per eos dies, per decem menses; Liuius: Obsidio uix in paucos dies tolerabilis; Horatius: Quod in hunc annum uiuat et plures; Plinius, lib.15: Atqui tertium ante diem scitote decerptum Carthagine; Suetonius: Sed in reliquum anni tempus curia abstinuit. In illis Pridie Compitalia, Pridie ludos, Erasmus et alii docti fatentur deesse praepositionem.

     Quintilianus soloecismum putat esse si quis dicat: Veni de Susis in Alexandriam. Sed decipitur decepitque gregem grammaticorum; nam ausim sanete deierare nescire me plurane testimonia inuenerim cum praepositione an secus. Inclinat tamen animus ut plura cum praepositione legerim, e quibus aliqua proponam, nam omnia esset infinitum. Ac primo hanc meam opinionem satis confirmant graeci oratores, qui fere semper nominibus iocorum addunt praepositiones. Poetae uero suo iure utuntur, qui nunc apponunt, nunc detrahunt. Augustus Caesar, teste Suetonio, semper dictionibus praepositiones addebat, quia genus dicendi apertum amabat et ambiguitatem fugiebat. Sed nostri grammatici aduerbialiter dici putarunt eo Romam, uenio Roma. O crassam ignorantiam!; an ne quum Graeci dicunt γλαύκας εἴς Αθήνας, Latini Noctuas Athenas, graecis accusatiuus erit, latinis aduerbium? Similiter πλεύσειν εἰς Αντικύρας, id est, Nauiget Anticyras; et sexcenta huiusmodi. Sed si essent aduerbia, quomodo reciperent adiectiua foeminina? Ouidius Atque aliquis doctas iam nunc eat, inquit, Athenas.

     Sed quia isti rationibus paruam habent fidem testimoniis agamus. Cicero, Attico, libro sexto: In Pyreaea cum uenissem; idem, lib. septimo: enaui egressum in Pyraeeum; idem ibidem multa disputat de Pyraeo et praepositione in, quae ipse non obseruat, ut idem satis indicat ad Atticum libro tertio: quod a Bibone subito discessimus; idem: Nisi cum ab Epheso ante aliquanto profectum; idem: Nec me in Arpinum hoc tempore abdam; idem: Is ad Messanam uenturum esse dicebatur; idem: De illius ab Alexandria discessu; et libro 8: a Brundisio absum propius; ibidem: Ne citius ad Brundisium, quam opus sit, accesserit; ibidem: Dum certum nobis ab Essernia de eo quod audieram referretur; idem, Fam.: Tertio die abs te ad Aliciam accesseramus; ibidem: Ab Epidauro naui aduectus et ab Athenis proficisci; ibidem: Ipse iter ad Mutinam dirigerem; ibidem: Fugisse a Mutina uideretur; ibidem: Exclusis enim ab Antiochia; ibidem: Nunciatum esse quatridui iter a Laodicea abfuisse; idem: Antonii reditus a Brundisio; idem, 3 Ver.: Hoc ille nauigio ad omnes populi Romani hostes usque ab Diano, quod in Hispania est, ad Sinopem, quae in Ponto est, nauigauerunt; idem, de senectute: Miles profectus sum ad Capuam quinto anno post ad Tarentum quaestor; ubi notat Erasmus proprus nominibus additam praepositionem.

     Sed notant grammatistae contra nostram hane doctrinam aliud esse eo Romam, aliud eo ad Romam, nam eo Romam significari aiunt ipsam urbem; et eo ad Romam, loca propinqua Romae. Delirat igitur Liuius, qui libro 5 saepe dicit Veios, et ad Veios eodem sensu; et in hoc loco de senectute, profectus sum ad Tarentum quaestor, non designat loca circa Tarentum; Caesar, 3 Ciu.: Prius Cassius ad Messanam nauibus aduolauit. Si ex Tito Liuio testimonia uellem congerere, nunquam finis esset. Curtius, lib. 4: Iam peruenerat ad Arbelam, uicum nobilem sua clade facturus; Plautus, Pseudolo: Quin iam quidem illam in Sycionem ex urbe abduxit modo; idem, Trinummo: Quando hinc iturus est ipse in Seleuciam; idem, Menechmis: Geminus qui Syracusis habet, hodie in Epidamnum migrauit; idem, Bacch.: Nam ut in Ephesum hinc abii, ex Epheso huc ad sodales litteras misi; ibidem: Ibo in Pyraeum; idem, Pseudolo: Illam in Sycionem ex urbe abduxit modo; ibidem: Ex Sycione huc peruenisti; Terentius, Eun.: Heri aliquot adolescentuli coiimus in Pyraeum; Propertius, lib. 3: Magnum iter ad doctas proficisci cogor Athenas; Mart.: Tybur in Herculeum migrauit nigra Lycoris. His adde multa prouerbia, ut Nauiges Masiliam et E Masilia uenisti.

     Addunt ineptiae suae nomina prouinciarum non posse poni sine praepositione; poeticum enim esse Italiam ueni. Haec refelluntur in ellipsi praepositionum.

     Rus et domus admittunt praepositionem in utroque numero. Vide 5 ellipsim praepositionum.

     O curas hominum, en quatuor aras, Ecce hominem: deest uerbum aliquod. Ellipsis uerborum in Audio, uel Narro, uel Aspicio.

     Fractus membra, caetera Graius, albus dentes, ad ineptissimam quandam synecdochen referunt grammatici, quum graeca sint et ad ellipsim referantur; deest enim κατά, ut in ellipsi praepositionum.

     Duos accusatiuos diuersae rei uerbum regere non potest, quia efficiens unum duas simul res efficere aeque non potest. Nec enim dices: Amo patrem literas, sed amo patrem et amo literas. Neque philosophi concedent duo praedicata de uno subiecto dici. At rancidi grammatici dicunt hanc esse constructionem uehementissimam; habent enim illi tres constructiones: uehementes, uehementiores, et uehementissimas; sed eos uehementissime insanire dicamus, et nostrum propositum urgeamus. llli pauca uerba constituerunt, quae duos accusatiuos regerent, ut doceo, moneo, posco; sed inter haec aliqua, quae nunquam duos accusatiuos agnouerunt, qualia sunt dedoceo, postulo, peto, induo, exuo, cingo, calceo, excalcio. At, inquiunt, satis est, si haec uerba in passiua cum accusatiuo reperiantur, ut Accingitur ensem, Induitur loricam, Postulatur pecunias; O debilem rationem; cur igitur isto pacto non addis tuae quartae speciei innumera alia uerba, quae hos accusatiuos accipere in passiua possunt, ut Dido uultum sermone mouetur, et Dido expleri mentem nequit, et Carpitur attonitos sensus? Sed haec latius in ellipsi praepositionum graecarum disputabuntur.

Copyright(c) de la versión electrónica 2004 Carlos Cabanillas. Proyecto GRAMMATICVS.